1816: 200 jaar geleden meerde het eerste stoomschip af in Nederland
Equipage De Delft bij “Veere op Stoom”
In 2016 is het 200 jaar geleden dat het eerste stoomschip in Nederland afmeerde. Deze historische gebeurtenis vond plaats op woensdag 8 mei 1816 toen kapitein William Wager met het raderstoomschip Defiance (De Uitdaging) uit het Engelse Margate de haven van Veere binnen stoomde.
Het eerste stoomschip, dat Nederland aandeed, The Defiance. Het schip meerde in mei 1816 af in Veere, Rotterdam en Amsterdam.
Meerdere steden claimen de eerste te zijn waar de eerste stoomboot in het Koninkrijk der Nederlanden aankwam, maar het was toch echt Veere, waar de bemanning steenkool moest laden alvorens verder te kunnen varen. Twee dagen later arriveerde het schip in Rotterdam en voer later door naar Amsterdam.
De aankomst van het eerste stoomschip in Veere en Rotterdam werd vermeld in de Nederlandsche Staatscourant en de Rotterdamsche Courant.
Detachement Matrozen en Mariniers der Koninklijke Marine
Equipage De Delft was bij “Veere op Stoom” aanwezig met een detachement Matrozen en Mariniers. Met het saluutkanon (‘draaibas’) waren de Matrozen en Quartiermeester, onder leiding van de Constabel-Majoor en de Schipper aan boord van de hoogaars YE 36 (Yerseke 36) om de aankomst van het eerste stoomschip te escorteren en de aankomst met een kanonschot bekend te maken bij het binnenvaren van de haven van Veere. Dit historische Zeeuwse vissersschip begeleide de VIC 96, een Brits stoomschip (bouwjaar 1945), die de rol naspeelde van het raderstoomschip Defiance uit 1816. Op de wal assisteerden de mariniers van Equipage De Delft bij de controle van de paspoorten der Engelse opvarenden.
Het ‘scheepsvolk’ met saluutkanon aan boord van de visserman-hoogaars YE 36 (Yerseke 36) – foto: Christine Pet-Sepers.
Marinier (links), gewapende Matroos (midden) en Jongen (rechts).
De Marinier 1817-1830 (zgn. ‘hoedjesman’) vuurt zijn musket af – foto: Christine Pet-Sepers.
Tien jaar later, in 1826: het eerste stoomschip der Koninklijke Marine vaart af vanuit Hellevoetsluis
De Koninklijke Marine kocht in 1825 een Engels raderstoomschip. Onder een nieuwe naam, Zr. Ms. Curaçao, moest het schip als stoompakketboot een reis naar West-Indië maken. Het schip was tevens voorzien van een volledige zeiltuigage.
Zr. Ms. Curaçao, het eerste stoomschip der Koninklijke Marine, vertrok in 1826 voor haar eerste reis vanuit Hellevoetsluis naar West-Indië.
Met 400 ton kolen aan boord vertrok het eerste stoomschip van de marine op 26 april 1827 vanuit Hellevoetsluis. De marine kreeg er op deze reis een nieuw type zeeman bij. Aan boord waren namelijk twee machinisten en zes ‘vuurstokers’. Op 24 mei ging de Curaçao voor anker op de rede van Paramaribo.
Voor de terugreis van het eiland Curaçao naar Hellevoetsluis had het schip 29 dagen nodig. Op 22 daarvan was het schip onder stoom, de rest van de tijd werd er uitsluitend gebruikgemaakt van de zeilen. Onderweg deden zich allerlei problemen voor: de machine liep warm, de ketel lekte of vertoonde zoutaanslag en bladen van de schepraderen braken af. Maar het schip voltooide de reis en dat was een uitzonderlijke prestatie: de Curaçao was namelijk het eerste stoomschip ter wereld dat de Atlantische Oceaan in twee richtingen overstak.
Eerste Luitenant ter Zee Nanning Willem Jager, Eerste Officier aan boord van Zr.Ms. Curaçao.
